Erdal Eren kimdir?

Erdal Eren Türkiye’nin yakın tarihinde idam edilen 50 kişiden biridir. 12 Eylül Darbesi öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü iddiasıyla yargılanmış ve darbeden sonra 13 Aralık 1980’de asılarak idam edilmiştir. Erdal Eren ’in idamı, toplumsal tepkilere ve sanatsal eserlere ilham kaynağı olmuştur.

Erdal Eren 25 Eylül 1961’de Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinde doğmuştur. Ailesi, nüfusa büyük yazdırdığı için doğum tarihi 1964 olarak görünmektedir. Ankara Yapı Meslek Lisesi’nde okurken sol görüşlü öğrenci hareketlerine katılmıştır. Halkın Kurtuluşu ve Türkiye Devrimci Komünist Partisi üyesi olmuştur.

Erdal Eren 30 Ocak 1980’de Milliyetçi Hareket Partili Bakan Cengiz Gökçek’in koruması tarafından vurularak öldürülen ODTÜ öğrencisi Sinan Suner’in öldürülmesini protesto etmek için 2 Şubat 1980 günü düzenlenen gösteride gözaltına alınan 24 kişinin arasındaydı. Gösteri sırasında çıkan çatışmada er Zekeriya Önge’yi öldürdüğü iddiasıyla tutuklanan Erdal Eren, yargılanarak suçu sabit bulundu. Nüfustaki doğum kaydı 25 Eylül 1961 olan Erdal Eren ’in, ailesinin nüfusa büyük yazdırdığı yönündeki ifadesi üzerine fizyolojik olarak 18 yaşından küçük olduğu ve gerçek yaşının tespiti için kemik grafilerinin çekilerek tıbbi tespit yapılması istendi. Askeri Yargıtay Daireler Kurulu, “doğum tarihinde bir ihtilaf olmadığı” gerekçesiyle bu talebi kabul etmedi ve cezayı onayladı.

Erdal Eren idam edilmeden 16 saat önce kendisini ziyaret eden gazeteciler Savaş Ay ve Emin Çölaşan’a, “avukatıyla görüştürülmediğini, 18 yaşının altında olmasına rağmen idam edilmek istendiğini, yaşının 18’den küçük olduğunu tespit edecek olan kemik testi yapılması talebinin kabul edilmediğini, vurduğu söylenen jandarma erine çok uzaktan ateş açtığını ama otopside yakın atışla öldüğünün kanıtlandığını, kendisini ibret olsun diye asacaklarını ve ölümden korkmadığını” söyledi. Ağabeyi Erkan Eren, Erdal’ın Mamak Askeri Cezaevi’nde tutuklu kaldığı dönemde gördüğü ağır işkencenin izlerine tanık olduğunu dile getirdi. Erdal’ın idam edildiği tarihte yaşının 18’den küçük olduğunu belirten Erkan Eren, infazı radyodan öğrendiklerini ve Erdal’ın kimsesizler mezarına gömülmek istendiğini söyledi1.

Erdal Eren ’in idamından sonra anısına birçok sanatçı tarafından şarkılar bestelenmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır:

Edip Akbayram, "Metrisin Önü"
Sezen Aksu, “Son Bakış” (sözleri Aysel Gürel’e, bestesi Onno Tunç’a ait)
Teoman, "17"
Mor ve Ötesi, "Darbe"
Grup Yorum, "Büyü"
Erdal Eren Türkiye’nin siyasi tarihinde unutulmayan bir isimdir. Yaşamı ve ölümüyle birçok kişiye ilham vermiştir. Hakkında yazılan kitaplar, çekilen filmler ve yapılan belgeseller de bulunmaktadır. Erdal Eren ’in hikayesi, Türkiye’nin demokrasi mücadelesinin bir parçası olarak anlatılmaktadır.