CRP nedir?
CRP ( C-reaktif protein ), vücutta enfeksiyon, kanser, travma gibi durumlarda artan bir proteindir. Vücudun iltihaplanmaya verdiği doğal bir yanıttır. Bu yanıtın amacı doku hasarını azaltmak, yabancı organizmaları yok etmek ve onarım sürecini başlatmaktır.
CRP, kanda ölçülen bir testtir. Sağlıklı kişilerde CRP düzeyi çok düşüktür. Ancak vücutta iltihaplanma olduğunda CRP hızla yükselir. Bu nedenle CRP testi, iltihaplanmanın varlığını ve şiddetini belirlemek için kullanılır.
CRP testi, enfeksiyon hastalıkları, romatolojik hastalıklar, kalp damar hastalıkları, tümör hastalıkları gibi birçok durumda tanı ve takip için yararlıdır. Ayrıca tedaviye verilen yanıtı da izlemek için kullanılabilir.
CRP testi için kan örneği alınır. Test açlık veya tokluk durumundan etkilenmez. Ancak diğer testlerle birlikte yapılması gerekebilir.
CRP testinin normal değeri 0-10 mg/L arasındadır. Bu değerin üzerindeki sonuçlar CRP yüksekliği olarak adlandırılır. CRP yüksekliği, vücutta iltihaplanmanın olduğunu gösterir. Ancak CRP yüksekliği tek başına bir hastalık tanısı koymaz. Altta yatan nedenin araştırılması gerekir.
CRP yüksekliği nedenleri şunlardır:
Enfeksiyon hastalıkları: Bakteriyel, viral veya mantar enfeksiyonları CRP düzeyini artırabilir. Enfeksiyonun şiddeti ile CRP düzeyi arasında ilişki vardır. Romatolojik hastalıklar: Lupus, romatoid artrit, ankilozan spondilit, iltihaplı bağırsak hastalıkları gibi otoimmün hastalıklarda CRP düzeyi yükselir. Hastalığın aktivitesi ile CRP düzeyi arasında ilişki vardır. Kalp damar hastalıkları: Kalp krizi, inme, damar sertliği gibi durumlarda CRP düzeyi yükselir. Kalp damar hastalığı riskini belirlemek için hs-CRP (yüksek duyarlılıklı CRP) testi de yapılabilir. Tümör hastalıkları: Kanser veya metastaz gibi durumlarda CRP düzeyi yükselir. Tedaviye yanıtı izlemek için de kullanılabilir. Travma: Yaralanma, yanık, ameliyat gibi durumlarda CRP düzeyi yükselir. Doku hasarı ve iyileşme sürecini gösterir. Diğer nedenler: Gebelik, obezite, sigara içme, diyabet gibi durumlarda da CRP düzeyi yükselir. CRP yüksekliği genellikle belirti vermez. Ancak altta yatan nedenin belirtileri olabilir. Örneğin ateş, kızarıklık, şişlik, ağrı, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtiler görülebilir.CRP yüksekliği tedavisi, altta yatan nedenin tedavisine bağlıdır. Enfeksiyon varsa antibiyotik, romatolojik hastalık varsa anti-inflamatuar ilaçlar, tümör varsa kemoterapi gibi tedaviler uygulanabilir. Tedaviye yanıt olarak CRP düzeyi düşer.
CRP yüksekliğini önlemek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek gerekir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, sigara içmemek, stresten uzak durmak, enfeksiyonlardan korunmak CRP düzeyini normal seviyede tutmaya yardımcı olur