İyon Ayaklanması , MÖ 499-493 yılları arasında, İyonya, Aiolis , Doris , Karya ve Kıbrıs ’taki Grek kent devletlerinin, Pers İmparatorluğu ’na karşı başlattıkları bir isyandır. İsyanın nedeni, Perslerin bu kentleri vergiye bağlaması ve tiranlar atamasıdır. İsyanın lideri Miletli Aristagoras ’tır.

İsyan, Nakşa Adası ’nın Persler tarafından fethedilmesiyle tetiklenmiştir. Aristagoras, Atina ve Eretria ’dan yardım alarak Sardis’e saldırmış, ancak başarılı olamamıştır. Persler ise karşı saldırıya geçerek İyonya kentlerini teker teker ele geçirmişlerdir. İsyanın en önemli çatışması Lade Deniz Muharebesi ’dir. Bu muharebede Pers donanması, İyonya donanmasını yenerek Milet’i kuşatmış ve yıkmıştır.

İyon Ayaklanması , Grek-Pers Savaşları’nın başlangıcı olarak kabul edilir. Bu savaşlar, Grek dünyasının siyasi ve kültürel gelişimini etkilemiştir. Ayrıca İyon Ayaklanması tarihte bilinen ilk demokrasi hareketi olarak da önem taşır