Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2021 yılı faaliyet raporunda, bir süre önce fiyatlarındaki fahiş artış nedeniyle kuyrukların oluştuğu ayçiçeği ile tahıl ürünleri ve çiğ süt üretiminde "kendi kendine yeterlilik" hedefine kısmen ulaşıldığı; büyükbaş hayvan artış oranı ile destek sağlanan bitkisel üretimde ise hedefin yakalanamadığı belirtildi. 

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2021 yılı faaliyet raporu, bakanlığın internet sitesinde yayınlandı. Rapor, görevinden alınan eski bakan Bekir Pakdemirli’nin imzası “Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan ederim” ifadelerine yer verildi. 

AYÇİÇEKTE 'KENDİ KENDİNE YETERLİLİK' HEDEFİ KISMEN YAKALANDI 

Raporda; "Bitkisel ürünlerin arz güvenliği" alt başlığıyla yer alan "Bitkisel ürünlerin üretim alanının, üretim miktarının artırılmasına ve bitkisel ürünlerde fiyat değişimlerinin kontrol altına alınmasına katkı sağlanacaktır" denilen program hedeflerine göre ayçiçeğinde kendine yeterlilik oranı için yüzde 69 oranında konan hedef yüzde 62 olarak gerçekleşti. Raporda, yüzde 90 gerçekleşme oranıyla bu hedefe "kısmen" ulaşıldığı belirtildi. 

Aynı alt başlık altında yer alan "destek sağlanan bitkisel ürünlerde üretim artış oranı" için hedeflenen orana ulaşılamadığı gibi, “eksi” bir tablo ortaya çıktı. İhraç edilen bitkisel ürün değeri ve ürün miktarı, ithal edilen bitkisel ürün değeri ve ürün miktarı ile ilgili hedeflerin üzerinde gerçekleşme oranlarına ulaşıldı. 

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ HEDEFİ GERÇEKLEŞMEDİ 

Tarımda modernleşme adı altında ilk olarak 2005 yılında gündeme gelen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle; “Tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgeleri” kuruldu 

Tarım Bakanlığı ve valiliklerin öncülüğünde, odalar, borsalar, “Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB)” kurmak için yarışırken, Organize Saniye Bölgeleri ile ilgili hedef gerçekleştirilemedi. Raporda, "Faaliyete geçen Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi sayısı göstergesi ile ilgili olarak; hedeflenen çalışmalarımız tamamlanamamıştır. Samsun TDİOSB projesinin alt yapısı tamamlanarak faaliyete geçmesi planlanmış, ancak yüklenici firma ile ilgili yaşanan sorunlardan dolayı altyapı işi feshedilmiş ve yeniden ihalesi yapılmıştır" denildi.  

Bireysel tarım danışmanlığı yapan tarım danışmanı asgari ücretin altında çalışırken; bakanlık raporunda, tarım danışmanlarına hedeflenen destek miktarının verildiğini aktardı. 

Eski Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin "Kırsalda değişim hikayesi yazılıyor. Yerinde üretim, yerinde işleme, yerinde kalkınma” diyerek duyurduğu Kırsal Dezavantajlı Kalkınma Projesi’ne yapılan harcama ise ayrılan ödeneğin yüzde 50’si ile sınırlı kaldı. 

AVCILIKTA BELİRLENEN HEDEFTE AŞMA OLDU 

Av ve avcılık konusunda eğitim verilecek kişi sayısı (kümülatif) "174 bin kişi" olarak hedeflenirken, "Avcı eğitim kurslarına olan talebin artması ile hedefte sapma” olduğu ifadeleri kullanılarak, sayının 174 bin kişiyi aştığı belirtildi.   

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın faaliyet raporunda dikkat çeken bazı bölümler böyle: 

“PATATES SİĞİLİNE ÖDEME YOK: Patates siğili hastalığı ile mücadele kapsamında, bulaşıklık tespit edilen alanlar ve etrafında oluşturulan güvenlik kuşağında patates yetiştirilmesi yasaklanmaktadır. Hastalığın ülkede geniş alanlara yayılmasını önlemek ve kontrol altına alabilmek amacıyla patates yetiştirilmesi yasaklanan alanlarda alternatif ürün yetiştiren üreticilerin mağduriyetini gidermek amacıyla üç yıllık münavebe şartı dikkate alınarak üç yılda bir telafi edici ödeme yapılmaktadır. 2021 yılında ödeme yapılmamıştır. 

AYÇİÇEĞİNE 50 KURUŞLUK DESTEK: Yağlık Ayçiçeği Desteği Ödemeleri Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında 2020 üretim yılında üretilen ürünler için 945 havzada desteklenecek ürünler belirlenerek ödemeleri 2021 yılında gerçekleştirilmiştir. 945 145 havza bazında en uygun yetişen ürünler belirlenmiş olup, 21 ürün destekleme kapsamına alınmıştır. 2021 yılı ürünü fark ödemesi destekleme miktarları kilogram başına; yağlık ayçiçeği için 50 kuruş olarak belirlenmiştir.” 

HAYVANCILIKTA BELİRLENEN HEDEFLER AŞILAMADI 

Rapora göre; buzağı sayısında hedeflenen oran ile sığır karkas et-yem paritesine ulaşılamadı. Yumurta üretimi artış oranı belirlenen hedefin çok altında kaldı. Hedeflenen çiğ süt/yem paritesi ve çiğ süt üretim miktarına kısmen ulaşıldı. Küçükbaş hayvan sayısında hedeflenen artış oranına ulaşılamadı. Büyükbaş hayvan sayısındaki artış oranı hedeflenenin altında kaldıb 

Büyükbaş hayvan başına karkas ağırlığında öngörülen hedef ise aşıldı. Büyükbaş hayvan başına süt verimi de hedeflerin üstüne çıktı. 

HEDEFLER- GERÇEKLEŞMELER 

Raporda bakanlığın yürüttüğü projelerde hedefler ve gerçekleşme oranları da tablolar şeklinde yayımlandı. “Bitkisel ürünlerin üretim alanının, üretim miktarının artırılmasına ve bitkisel ürünlerde fiyat değişimlerinin kontrol altına alınmasına katkı sağlanması” amacıyla yürütülen programda bazı ürünlerdeki hedefler ve gerçekleşmeler şöyle sıralandı: 

 -Ayçiçeğinde kendine yeterlilik oranı: “Kısmen ulaşıldı” 

- Destek sağlanan bitkisel ürünlerde üretim artış oranı: “Ulaşılamadı” 

- Kaba yem üretimi: “Ulaşıldı” 

- Kota karşılığında gerçekleştirilen şeker üretimi: “Ulaşıldı” 

-Tahıl ürünlerinde kendine yeterlik oranı: “Kısmen ulaşıldı” 

-Yağlı tohumlu bitkiler üretim miktarı: “Aşıldı” 

-Yem bitkilerinde kendine yeterlik oranı: “Kısmen ulaşıldı” 

- Bal üretimi: “Ulaşıldı” 

-Bal üretimi yapılan kovan sayısı: “Ulaşıldı” 

-Çiğ süt-yem paritesi: “Kısmen ulaşıldı” 

-Çiğ süt üretim miktarı: “Kısmen ulaşıldı” 

-Kanatlı hayvan eti üretimi artışı: “Aşıldı” 

- Kırmızı et üretim miktarı: “Aşıldı” 

-Küçükbaş hayvan başına karkas ağırlığı: “Ulaşıldı” 

Raporun “Değerlendirme” bölümünde, 2021 yılında tarım ve gıda ürünleri ihracatının 25 milyar dolar, ithalatın ise 17,8 milyar dolar olarak gerçekleştiği belirtildi. Üreticilere 2021 yılında 24 Milyar TL nakit hibe tarımsal destek sağlandığı belirtilen raporda, bu yıl toplam 29 Milyar TL destek sağlanacağı bildirildi. 

Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri'nce üreticilere faiz oranı sıfır ila yüzde 12,75 aralığında 2021 yılında 97,3 Milyar TL, 2003-2021 döneminde ise toplam 479,7 Milyar TL tarımsal kredi kullandırıldığı, Ziraat Bankası’nca kullandırılan tarımsal kredilerin geri dönüş oranının 2021 yılında yüzde 99,02’ye, Tarım Kredi Kooperatifleri’nde de yüzde 93,30’a yükseldiği belirtildi. 

Rapordaki bilgilere göre; 2021 yılında bitkisel üretimde 61,7 milyon ton tarla, 24,9 milyon ton meyve ve 31,8 milyon ton sebze olmak üzere, toplam 118,4 milyon ton bitkisel üretim gerçekleşti. Buğday üretimi 17,7 milyon ton, mısır üretimi 6,8 milyon ton, çeltik üretimi 1 milyon ton, ayçiçeği üretimi 2,4 milyon ton olarak gerçekleştiği aktarıldı. 

2021 yılında canlı hayvan sayıları ise 18 milyon büyükbaş, 57,5 milyon küçükbaş, et tavuğu sayısı 270,4 milyon, yumurta tavuğu sayısı 121 milyon oldu. 2021 yılında hayvansal üretimde; bal üretimi 96,3 bin ton, tavuk eti üretimi 2,2 milyon ton, yumurta üretimi 19,3 milyar adet olarak gerçekleştirildi.