Ekosistemleri İzlemede Avrupa’da Öncüyüz!

Orman Ekosistemlerinin İzlenmesi ve Küresel Katkıları: Türkiye'nin Öncülüğünde Bilimsel Veriye Dayalı Çalışmalar

Yaşanan Çevresel felaketler nedeni ile gittikçe önemeli hale gelen orman ekosistemlerin izlenmesi ile ormanların sağlığı, canlılığı, bütünlüğü, ekosistemlerin potansiyelini ve küresel karbon döngüsüne katkısını, biyolojik çeşitlilik yanında kaynak, üretim, koruma ve sosyo-ekonomik fonksiyonlarının değerlendirilmesi sağlanıyor.  Avrupa Ormanlarında yaşanan sorunlar üzerine Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE)- 1979 tarihli Uzun Menzilli Sınırlar Ötesi Hava Kirliliği Sözleşmesi (CLRTAP) baz alınarak, 1985 yılında “Ormanlar Üzerine Hava Kirliliğinin Etkilerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Uluslararası İşbirliği Programı (ICP Forests)” uygulanmaya başlandı. 39 yıldır devam eden izleme ağına ülkemiz Orman Genel Müdürlüğünün çalışmaları ile dahil oldu. Orman Genel Müdürlüğüne bağlı Orman Zararlılarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı  tarafından  “Taç Durumu ve Hasar Etmenleri Görsel Değerlendirmesi Kalibrasyon Eğitimi” konulu eğitim toplantısı nedeni ile Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğünde düzenlenen programda konuşan Orman Genel Müdür Yardımcısı Muhammed Salih Çetiner ” 42 ülkeyi kapsayan gözlem alanında 6 bin adet Seviye I ve 500 adet Seviye II izlemesi aralıksız olarak yapılıyor. Ormanlardaki gözlem alanlarında; Taç Durumu ve Hasar Etmenleri Görsel Değerlendirilmesi, Ağaç Büyümesi, Fenolojik Gözlemler, Vejetasyon ve Biyolojik Çeşitlilik, Ozon Zararı Değerlendirmesi, Meteorolojik Ölçümler, Toprak Örneklemesi ve Analizi, İbre-Yaprak Örneklemesi ve Analizi, Döküntü Örneklemesi ve Analizi, Çökelme Örneklemesi ve Analizi, Hava Kalitesinin İzlenmesi, Toprak Çözeltisi Örneklemesi ve Analizleri yürütülmekte. Ülkemiz ormanlarındaki 850 adet Seviye I ve 52 adet Seviye II gözlem alanımızda adeta çekap (check-up) yapıyoruz. Ayrıca bu alanlarda Ormancılık Araştırma Müdürlükleri ile birlikte, bilimsel çalışmalara yön vermek amacıyla ilave izlemeler yapmaktayız. Gerçekleştirilen daimi gözlem alanlarındaki uygulama konuları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası koordinasyon görevini yürütüyoruz” dedi. Biyolojik çeşitlilik zenginliği bakımından ulusal ve uluslararası öneme sahip 67 ağaç türünün de özel olarak izlenmekte olduğunu belirten Çetiner izlemelerde türler arasında hasar etmenlerinin azalması  ve çoğalması durumunda risk haritalarının düzenlenerek, yapılan çalışmalara yön verildiğini kaydetti. Bekir Karacabey “En Çok Gözlem Noktası Bizde” Orman ekosistemlerin izlenmesi çalışmalarında Türkiye’nin öncü olduğunu belirten Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey “Orman Ekosistemlerinin İzlenmesi Programı ile ormanların sağlık ve hayatiyeti konusunda ulusal ve uluslararası düzeyde, uzun dönemli, büyük ölçekli ve yoğun izlemelere dayalı kaliteli bilimsel veri elde ediyoruz. İzleme faaliyeti yürütülen 42 ülke arasındaki toplam gözlem noktalarının %13’ünden fazlasının Orman Genel Müdürlüğümüz tarafından takip edilmesi, ormanlarımıza verdiğimiz önemi göstermesi açısından dikkat çekicidir.  Çevre sorunlarının ortaya çıkardığı olumsuz etkilerin giderek arttığı dünyamızda, ormanlarımızın hava kirliliğinden, iklim değişikliğinden, biyotik ve abiyotik etmenlerden etkilenme durumunun tespiti ile alınacak önlemlerin belirlenmesi orman ekosistemlerinin izlenmesi ve elde edilen sonuçların bilimsel olarak değerlendirilmesi çok önemli hale gelmiştir. Bilimsel olarak değerlendirilen izleme sonuçlarına göre ormanlarımızın risk haritalarını hazırlayarak rapor haline getiriyoruz. Veriler doğrultusunda tehlike sınırına yaklaşan orman ekosistemlerinin dengelenmesi maksadıyla uluslararası bilimsel otoriteler tarafından taktir edilen çözümler üretiyoruz” dedi.