Leonardo da Vinci’nin Hayatı: Bir Dahi Nasıl Yetişti?

Sanat ve bilimin buluştuğu yerde Leonardo da Vinci vardı. Eserleri ve icatları zamanını aştı.

Leonardo da Vinci , Rönesans döneminin en ünlü ve çok yönlü sanatçılarından biriydi. Resim, heykel, mimari, mühendislik, bilim, felsefe ve daha pek çok alanda çalışmalar yaptı. Leonardo da Vinci ’nin hayatı: 15 Nisan 1452’de Floransa Cumhuriyeti’nin Vinci kasabasında doğdu. Babası bir noter, annesi ise bir köylü kadındı. 14 yaşında Floransa’da ünlü ressam ve heykeltıraş Andrea del Verrocchio’nun atölyesine çırak olarak girdi. Burada resim, heykel, mimari ve mühendislik gibi çeşitli sanat ve zanaat dallarını öğrendi. 1472’de Floransa Resim Loncası’na üye oldu ve kendi atölyesini kurdu. Bu dönemde ilk önemli eserlerini yaptı. Bunlardan bazıları Kaya Üzerindeki Bakire (1483-1493), Kunduzlu Kadın (1489-1491) ve Vitruvius Adamı (1490) dir. 1482’de Milano Dükü Ludovico Sforza’nın hizmetine girdi. Burada ressam, heykeltıraş, mimar ve mühendis olarak çalıştı. Bu dönemde en ünlü eseri olan Son Akşam Yemeği (1495-1498) tablosunu yaptı. Ayrıca uçan makineler, savaş araçları, su sistemleri ve optik gibi konularda çeşitli tasarımlar ve deneyler yaptı. 1499’da Fransızlar’ın Milano’yu işgali üzerine şehri terk etti ve Floransa’ya döndü. Burada Mona Lisa (1503-1516) dahil olmak üzere bazı portreler yaptı. Ayrıca anatomik çalışmalarına devam etti ve insan vücudunu detaylı bir şekilde çizdi. 1506’da tekrar Milano’ya gitti ve Fransız kralının himayesinde çalıştı. Bu dönemde bilimsel araştırmalarına ağırlık verdi ve botanik, jeoloji, hidroloji ve paleontoloji gibi alanlarda önemli bulgular elde etti. 1513’te Roma’ya gitti ve Papa II. Julius’un koruması altında yaşadı. Burada optik ve perspektif üzerine çalıştı ve bazı resimler yaptı. 1516’da Fransa kralı I. François’nin daveti üzerine Fransa’ya gitti ve Amboise’deki Clos Lucé şatosunda yaşamaya başladı. Burada son yıllarını geçirdi ve resim yapmanın yanı sıra matematiksel problemlerle ilgilendi. 2 Mayıs 1519’da Amboise’de öldü ve yakındaki Saint-Florentin kilisesine gömüldü. Ancak kilisenin daha sonra yıkılması nedeniyle mezarının tam yeri bilinmemektedir.   Leonardo da Vinci ’nin en ünlü eseri, genellikle Mona Lisa olarak bilinen portredir. Bu eser, 1503-1516 yılları arasında Leonardo tarafından yağlı boya ile tuval üzerine yapılmıştır. Eserde, gizemli bir gülümsemeye sahip olan Lisa Gherardini adlı bir kadın resmedilmiştir. Mona Lisa, dünyanın en çok tanınan ve taklit edilen sanat eseridir ve günümüzde Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir. Leonardo da Vinci ’nin diğer ünlü eserleri arasında şunlar sayılabilir: Son Akşam Yemeği: 1495-1498 yılları arasında Milano’da bir manastırın duvarına fresk tekniği ile yapılmıştır. Eserde, Hz. İsa ve havarilerinin son yemeğini paylaştıkları an tasvir edilmiştir. Eser, dini sanatın en çok kopyalanan ve yorumlanan örneklerinden biridir. Vitruvius Adamı: 1490 yılında Leonardo’nun defterlerinden birinde yer alan bir çizimdir. Eserde, ideal insan bedeninin oranları ve geometrisi gösterilmektedir. Çizim, Romalı mimar Vitruvius’un yazdığı bir kitaptan esinlenmiştir. Eser, Rönesans’ın insan merkezli bakış açısını ve Leonardo’nun bilimsel yaklaşımını yansıtmaktadır. Kayalıklar Üzerindeki Bakire: 1483-1493 yılları arasında iki farklı versiyonu yapılmıştır. Eserlerde, Meryem Ana, Hz. İsa, Aziz John ve melekler kayalık bir manzara içinde betimlenmiştir. Eserler, Leonardo’nun perspektif, ışık ve renk kullanımındaki ustalığını göstermektedir. Eserlerden biri Paris’teki Louvre Müzesi’nde, diğeri ise Londra’daki Ulusal Galeri’de sergilenmektedir.   Leonardo da Vinci ’nin bilimsel çalışmaları, sanatçının meraklı ve yaratıcı zihninin ürünleridir. Leonardo, hayatı boyunca çeşitli alanlarda gözlem, deney ve tasarım yapmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Anatomi: Leonardo, insan ve hayvan vücudunun yapısını ve işleyişini anlamak için çok sayıda kadavra üzerinde inceleme yapmıştır. Vücudun organlarını, kaslarını, sinirlerini ve kemiklerini ayrıntılı bir şekilde çizmiş ve not almıştır. Ayrıca embriyoloji, kardiyoloji ve nöroloji gibi konularda da önemli buluşlar yapmıştır. Mekanik: Leonardo, hareketi ileten ve dönüştüren makineler tasarlamıştır. Bu makineler arasında dişliler, kranklar, makaralar, vidalar, yaylar ve hidrolik sistemler bulunmaktadır. Ayrıca savaş makineleri, uçan makineler, paraşütler, türbinler ve saatler gibi çeşitli icatlar yapmıştır. Fizik: Leonardo, hareket, kuvvet, sürtünme, basınç, ışık ve ses gibi fiziksel fenomenleri araştırmıştır. Bu araştırmalar sonucunda bazı yasaları ve prensipleri keşfetmiştir. Örneğin hareketin korunumu yasasını formüle etmiş, kütleçekim kuvvetinin varlığını öngörmüş ve perspektif kurallarını geliştirmiştir. Astronomi: Leonardo, gökyüzünü gözlemleyerek gezegenlerin hareketleri, ayın evreleri ve güneş tutulması gibi olayları açıklamaya çalışmıştır. Ayrıca dünyanın yuvarlak olduğunu ve kendi ekseni etrafında döndüğünü savunmuştur. Botanik: Leonardo, bitkilerin anatomisini ve fizyolojisini incelemiş ve çizimler yapmıştır. Bitkilerin büyümesi, dallanması, çiçeklenmesi ve tohumlanması gibi süreçleri anlamaya çalışmıştır. Ayrıca bitkilerin geometrik özelliklerini de araştırmıştır. Jeoloji: Leonardo, dünyanın oluşumu ve değişimi ile ilgilenmiştir. Yer kabuğunun katmanlarını, fosilleri, erozyonu ve sedimantasyonu gözlemlemiş ve yorumlamıştır. Ayrıca depremler, volkanlar ve seller gibi doğal afetleri açıklamaya çalışmıştır. Leonardo da Vinci ’nin bilimsel çalışmaları, modern bilimin temellerini atmış ve birçok alanda ilerlemeye katkıda bulunmuştur. Leonardo’nun notlarından oluşan 13 ciltlik bir koleksiyon günümüzde hala incelenmektedir.   Leonardo da Vinci ’nin tasarımları, günümüzde kullanılan pek çok makine ve cihazın öncülleridir. Leonardo, hayal gücü ve bilimsel bilgisiyle zamanının çok ilerisinde icatlar yapmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır: Bisiklet: Leonardo, 1490 yılında bir bisiklet tasarımı çizmiştir. Bu tasarım, Codex Atlanticus adlı koleksiyonun bir parçası olarak bulunmuştur. Bisikletin zincirli bir aktarma sistemi, pedalı, gidonu ve iki tekerleği vardır. Bazı araştırmacılar bu tasarımın Leonardo’ya ait olmadığını iddia etse de, bisikletin modern formunun ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Uçak: Leonardo, insanın uçma hayalini gerçekleştirmek için çeşitli uçan makineler tasarlamıştır. Bunlardan biri ornitopter adı verilen kanatlı bir makinedir. Bu makine, yarasaların uçma işlevini temel alarak tasarlanmıştır. Kanat açıklığı yaklaşık 10 metreden fazla olan iki kanatlı ahşap bir çerçeve olarak tasarlanmıştır. Makinenin kanatlarını hareket ettirmek için insan gücü kullanılması gerekmektedir. Leonardo’nun uçak tasarımları günümüzdeki uçakların aerodinamik prensiplerini yansıtmaktadır. Helikopter: Leonardo, 1480’lerde bir helikopter tasarımı çizmiştir. Bu tasarım, Codex Atlanticus adlı koleksiyonun bir parçası olarak bulunmuştur. Helikopterin pervanesi, dört kanattan oluşan büyük bir vida şeklindedir. Pervaneyi döndürmek için insan gücü kullanılması gerekmektedir. Leonardo’nun helikopter tasarımı günümüzdeki helikopterlerin çalışma mantığını yansıtmaktadır. Paraşüt: Leonardo, 1485 yılında bir paraşüt tasarımı çizmiştir. Bu tasarım, Codex Atlanticus adlı koleksiyonun bir parçası olarak bulunmuştur. Paraşütün gövdesi, piramit şeklinde ahşap bir iskelettir. İskeletin üzeri kumaşla kaplanmıştır. Paraşütün altında ise bir sepet vardır. Leonardo’nun paraşüt tasarımı günümüzdeki paraşütlerden farklı olarak kare değil üçgen şeklindedir. Ancak bu tasarımın da işlevsel olduğu deneylerle kanıtlanmıştır. Tank: Leonardo, 1487 yılında bir tank tasarımı çizmiştir. Bu tasarım, Codex Atlanticus adlı koleksiyonun bir parçası olarak bulunmuştur. Tankın gövdesi, konik biçimde ve ayakları yerine tekerlekleri olan kaplumbağa benzeri bir araçtır. Tankın içinde ise askerler ve silahlar bulunmaktadır. Tankın tekerlekleri kranklarla döndürülmektedir. Leonardo’nun tank tasarımı günümüzdeki tankların atası sayılabilir.