Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılını kutladığımız 2023’te tarihi bir seçimi daha geride bıraktık. Ne yazık ki bir kez daha Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’nde temsilde eşitlik sağlanamadı. Bir diğer ifadeyle, toplumun yarısını oluşturan kadınlar parlamentoda yine eşit temsil edilemedi. 14 Mayıs 2023 seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına göre, TBMM’de yeni dönem (28. Dönem) kadın temsili açısından bazı ilkleri de beraberinde getirdi:   3 il ilk kez TBMM’ye kadın milletvekili gönderdi. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca hiç kadın vekil çıkarmamış olan 20 il (bu iller Adıyaman, Ardahan, Artvin, Bayburt, Burdur, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sinop ve Yozgat) arasında bulunan Giresun (CHP’den Elvan Işık Gezmiş), Nevşehir (MHP’den Prof. Dr. Filiz Kılıç) ve Osmaniye (AK Parti’den Derya Yanık ve CHP’den Dr. Asu Kaya Gedik)’den ilk kez kadın vekiller seçildi. Çankırı’da 87 yıl sonra (1936 yılında seçilen Hatice Özgener) yeniden bir kadın milletvekili (MHP’den Dr. Pelin Yılık) seçildi. TBMM’nin en genç ismi AK Parti Ankara Milletvekili Zehranur Aydemir (25 yaşında) oldu. MHP’nin 40, AK Parti’nin 34, İYİ Parti’nin 22, CHP’nin 21 ilde kadın aday göstermediği seçimlerde, 31 ilde kadın milletvekili çıkmadı! Kadın milletvekili olmayan bu iller Adıyaman, Aksaray, Amasya, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Bolu, Burdur, Çanakkale, Çorum, Elazığ, Erzincan, Gümüşhane, Iğdır, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kütahya, Niğde, Ordu, Rize, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak. 121 kadın vekil , TBMM’de her 5 vekilden sadece ve sadece 1’i kadın! AK Parti'den 50, CHP’den 30, Yeşil Sol Parti'den 30, İYİ Parti’den 6, MHP'den 4, TİP’den 1 kadın milletvekili seçildi. Böylece, mecliste kadın vekil oranı %20,1 oldu. Bir diğer ifadeyle, TBMM tarihindeki en yüksek seviye… Eşit temsili (%50 kadın-%50 erkek) aradan geçen onlarca yılda (1934’ten günümüze kadar geçen 89 yılda) bir kez daha sağlayamadık!   Sonuç olarak, veriler gösteriyor ki temsilde eşitlik için alınması gereken daha çok uzun bir yol var. Aslında kadın seçmen sayısı daha fazla olmasına (seçmenlerin %50,6’sı kadın) rağmen kadınlar seçilebilir yerlerden aday olarak gösterilmiyor ve bu eşitsiz durum milletvekili seçim sonuçlarına doğrudan yansıyor. Oysaki, nüfusun yarısını oluşturan kadınların eşit temsili lütuf değil temel bir insan hakkı, demokrasinin özü, eşit ve kapsayıcı toplumlarının inşasının temel taşı.   En nihayetinde, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasının, kadınların ve kız çocuklarının hayatın her alanında güçlenmesinin ve hiçbir kadının geride kalmamasının yolu temsilde eşitliğin sağlanmasından, kadınların eşit söz hakkı elde etmesinden ve kararların “nesnesi” değil “öznesi” olmasından geçiyor.   Ezcümle, daha eşit ve kapsayıcı bir dünyanın anahtarı ‘eşit temsil’ ve ‘eşit katılım’dır.