İstanbul’da yaşamak her geçen gün zorlaşıyor. İnsanlar günden güne derin yoksulluğa ve yoksunluğa sürükleniyor. Bir yandan yüksek konut fiyatları ve artan kiralar, diğer yandan enerji ve gıda fiyatlarındaki fahiş artışlar ve daha fazlası. İstanbullular günden güne fakirleşiyor. İnsanlar gelirlerinin yarısından fazlasını kiraya ödüyor. Sebze ve meyvelerin fiyatı tarladan sofraya gelene kadar katlanıyor. Vatandaşlar temel gıda maddelerine makul fiyatlarda erişemiyor; markette ve pazarda fiyatlar uçuyor.
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından her ay düzenli olarak yayımlanan “İstanbul Barometresi” mart ayı raporuna göre, İstanbul’da yaşamanın maliyeti son 1 yılda %73,63, son 1 ayda ise %11arttı. İstanbul’da mart ayında vatandaşların gündemi “ekonomik sorunlar” ve “akaryakıt zammı” oldu. Ekonomik sorunların içinde “kira ücretleri”, “faturalar” ve “gıda fiyatları” ön sıralarda yer aldı. Temel gıda maddelerinde fiyatlar uçuşa geçti. Fiyatlardaki artış oranı:
- Toz şeker: %27,10
- Ayçiçek yağı: %39,95
- Pirinç: %4,43
- Kırmızı et: %21,30
- Tavuk eti: %28,54
Özetle, İstanbul’da geçim vatandaşların omuzlarında bir “yük”. İstanbul’da sağlıklı, temiz ve ekonomik gıdaya erişim vatandaşın en önemli sorunlarından biri. Oysaki, başta dar gelirli ve kırılgan gruplar olmak üzere herkesin yeterli düzeyde gıdaya erişimi temel bir insan hakkı.
Kentsel bir hak olan “Konut Hakkı” bağlamında İstanbul’da durum çok daha vahim. Kiralar astronomik rakamlara ulaştı. İstanbul’da kira ortalaması asgari ücretinde (4.253 TL) üzerinde! Kiralık daire birim m2 fiyatları 40 TL'ye dayandı. Emlakjet.com’un verilerine göre, Türkiye genelinde kira ortalaması 3.100 TL iken İstanbul’da bu oran 6.500 TL. Bir diğer ifadeyle, İstanbul’daki kira artışı Türkiye genelinin iki katından bile fazla! Kısacası, İstanbul’da “asgari ölçülerde” yaşayabilmenin maliyeti günden güne katlanıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin başlattığı “Askıda Fatura” yardımlaşma kampanyası ile hayırseverler tarafından ihtiyaç sahiplerinin su ve doğalgaz faturaları ödenmektedir. Askıya fatura bırakabilmek için hane içi kişi başı geliri 2022 itibariyle maksimum 1.417 TL ve altı olması gerekmektedir. Bugüne kadar 340. 537 adet fatura askıdan alınmış ve toplam 54.308. 408 TL fatura borcu ödemiştir. Aynı zamanda, 40.101 fatura askıda beklemektedir. Bu durum İstanbul’da vatandaşların “fatura” borcu ile nasıl mücadele ettiğini gözler önüne sermektedir.
Ezcümle, İstanbul’da hayat çok pahalı! Geçinebilmek, günü kurtarabilmek ve “borçlu” olmadan yaşayabilmek artık büyük bir “başarı”.