Uzun ve bekleyişlerle dolu bir süreden sonra Merkez Bankası’nın faiz kararı ve ihracatçıya kredi desteğiyle atılan güzel adımları gördüğümüz bir sürece merhaba dedik. KKM sisteminin sürdürülebilir olmadığı kanısına varan Merkez Bankası radikal kararlar alarak elini taşın altına koydu. Bir de üstüne TİM ve bankaların bir araya gelerek gerçekçi bir kredi desteği sağlaması da olumlu gelişmeler arasında kayıtlarımıza girmiş durumda. Peki güncel durum ne? Neler oluyor ve olması bekleniyor, birlikte değerlendirelim.
Öncelikle Merkez Bankası’nın faiz kararını inceleyelim. Bilindiği üzere yüzde 17,5 olan politika faizi sürpriz bir gelişme ile 750 baz puan artırılarak yüzde 25’e yükseldi. Ancak TÜİK verilerine göre enflasyon hala yüzde 47,83 olduğundan bu atılan adımın yeterli olmadığını söyleyebiliriz. Biraz daha açmak gerekir ise, politika faizi Merkez Bankası’nın bankalara borç verirken uyguladığı faiz oranını ifade etmektedir. Yüzde 25 faiz ile borçlanan bankalar da kredi faizlerini buna göre puanlamaktadırlar. Ve bu da demek oluyor ki yüzde 25 ile kaynak bulan bankalar tüketicilerine yüzde 50 oranlarında kaynak sağlayarak ciddi bir kar elde ediyorlar. Bu durum da hem kredi bulmayı zorlaştırıyor hem de geri ödemenin çok yüksek olduğu anlamına geliyor. Tabi iyi tarafından bakmak gerekirse kademeli olarak artırılan faizin ekonomik gidişata uygun olarak şekilleneceği anlamını da çıkarabiliriz.
Tabi bu artışın enflasyon ile ilişkisi yakın geçmişte yürütülen hatalı para politikalarından dolayı maalesef beklendiği kadar etkili olamıyor. Daha rasyonel ve kesin sonuçların alınması için atılması gereken adımların sayısı epey fazla. Faizin artışına en hızlı cevabı döviz verdiği için kısa vadede bir hareketlenme söz konusu olsa da uzun vadede kalıcılığı sorgulanmaktadır. İthalata bağlılığımız tüm hızıyla devam ettiğinden negatif yönlü bir harekette ithalatımız hemen artış gösteriyor ve ihracatımız da aynı hızda yavaşlıyor. Bu da ihracatçının beklentilerinin artmasıyla sonuçlanan bir süreci doğuruyor. Yani gerçekleşen bu faiz artışı çok doğru bir hamle olsa da beklenen sonuçları vermesi için sürdürülebilir olması ve zamana yayılması gerekli.
Gelelim TİM ve bankalar arasında alınan kredi paketi kararına. Türkiye İhracatçılar Meclisi ve 11 banka arasında devreye alınan yeni kredi paketiyle ihracatçılar azami 5 milyon dolar veya 100 milyon TL’ye kadar uygun maliyetli ihracat kredisinden faydalanabilecekler. Ziraat Bankası, Vakıfbank, Halkbank, İş Bankası, Garanti BBVA, Akbank, Yapı Kredi Bankası, QNB Finansbank, Denizbank, TEB ve Odeabank’ı kapsayan bu anlaşmada bankalar ihracatçıların finansmana erişimi konusunda destek sağlayacaklar. Verilecek kredilerin şartları da toplantıda belirlendi. İhracatçıların azami kredi tutarı kadar ihracat bedellerini anlaşmalı bankalara yönlendirmeleri durumunda, kredi vadeleri belirli sürelere kadar uzayabilecek ve firmalar, tercihleri doğrultusunda rotatif veya taksitli kredi seçeneklerinden birini tercih edebilecekler.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın neredeyse birbiri ile eşdeğer açıklamaları da piyasalar için umut verici oldu. Özellikle gerçekleşen Enflasyon Raporu Toplantısında ortaya konan yol haritasına kararlı şekilde devam edileceğinin her iki bakan tarafından vurgulanması geleceğe yönelik adımların olumlu sonuçlar doğuracağını işaret etmektedir. Özellikle 2024 yılı için dezenflasyon ve ekonomideki yapısal dönüşümün hız kazanacağının vurgulanması hem tabanda hem de firmalar açısından etkili oldu.
Her zaman söylediğimiz gibi, enseyi karartmak yok. 2020 yılından bu yana yaşanan birçok olumsuz olay ve ekonomik zorluktan sonra bu tarz önemli adımların atılması ve ekonominin bir bilim olarak ele alınması bile bizim için bir ışık. Önümüzde uzun ve zorlu bir yol var. Bu yolda hepimiz üzerimize düşen görevleri en iyi şekilde yaparak desteğimizi eksik etmeyelim.