Ne de çabuk uyum sağladık dijital mecralara, ne de hızlı kullanır olduk sanal ortamları, iyi de oldu aslında… Üniversite öğrenciliğimin geçtiği o güzel yerleşkede, bahar havasının güzelliklerini ağaçların canlılığıyla, kuşların ötüşleriyle bir başka atmosferde yaşadığımız aylardan nisan ayının mis gibi havasını içimize çektiğimiz yine bir bahar sezonuydu.  Okulu bitirme yılında derslerin ve sınavların akışı içerisindeyken farkında olmadığımız bir önemli çalışma, o bahar döneminde aynı kampüste yaşanıyordu. Türkiye'nin ilk internet bağlantısı gerçekleştiriliyordu. Yıl 1993, aylardan Nisan’dı ve yer ODTÜ. Fizik Öğretmenliği 2’nci sınıfın 2’nci döneminde, 1991 bahar döneminde FORTRAN programlama dersini almıştım. Ödevleri Burroughs sistemi üzerinden yapıyorduk. Siyah ekranda ve DOS sistemi üzerinde sadece klavye aracılığı ile iletişim kurabiliyorduk. Ödevler, kâğıt üzerine çıktıları başka bir yerde, Bilgisayar Merkezi’nde hazırlanıp basılıyor ve öğrenci numaramıza tanımlanmış raflara bırakılıyordu. Bizler de oradan alıp dersin hocasına teslim ediyorduk.  Üniversitenin Burroughs B6930 sistemi, 1981 yılında 3 MB ana bellek, 1600 MB disk, 2 satır yazıcı, 10 terminal, 6 yazıcı, 2 kart okuyucu ile kiralanarak kurulmuş. Bu kurulumda o zaman mevcut olan IBM 370/145 sistemi çıkartılarak yerine kurulum gerçekleştirilmiş. Aslında öncesinde de uzun soluklu çalışmalar var.  Daha eskilere dayanan bir süreç içerisinde yapılan çalışmalar, bu altyapıya temel teşkil ediyordu. ODTÜ Bilgisayar Merkezi 1964 yılında kurulmuş ve 1965 yılında IBM 1620, 40 KB ana bellek, IBM 1621 kâğıt şerit okuyucu, IBM 1622 kart okuyucu/delici ve IBM 1443 satır yazıcı kiralanmış. Ek olarak 1966 yılında IBM1230 optik işaret okuyucu ve IBM1311 disk sürücü kiralanmış. Devamında 1969 yılında IBM 1620 sistemi yerine IBM 360/40, 2 IBM 2311 disk, 2 IBM 2401 teyp, yeni bir IBM 2540 kart okuyucu/delici, IBM 1403 satır yazıcı ve IBM 1052 sistem konsolu kiralanmış.  Yetmişli yıllara gelindiğinde, 1972 senesi içerisinde 2311 model diskler 2314 model disklerle değiştirilmiş ve ODTÜ Bilgisayar Merkezi’nin onuncu yılında 1974 içerisinde IBM 360/40 sistemi çıkarılarak yerine IBM 370/145, 384 KB ana bellek, yeni bir IBM 3333 disk, 2 IBM 3420 teyp, yeni bir IBM 2540 kart okuyucu/delici, yine bir IBM 3505 kart okuyucu, IBM 1403 satır yazıcı ve IBM 3215 sistem konsolu kiralanmış. Sonraki dönemde 1977 yılında 400 MB kapasiteyle 4 disk sisteme eklenmiş, 1979'da yeni bir optik işaret okuyucu ve teyp birimi de kiralanmış. Seksenli yıllarda ise 1982’de Sisteme 4 terminal, bir 400 MB disk eklenmiş, 1983’te sistemin terminal kapasitesi 20 terminal ilavesi ile arttırılmış, 1984’te B6930 sisteminin yanı sıra Burroughs (UNISYS) A9F, 12 MB ana bellek, 1 kart okuyucu, 2 satır yazıcı, 2 teyp birimi, 3 disk ve 6 uç yazıcısı kiralanmış, 1985’de 20 terminal (ET1100) eklenmiş. İşte öğrenciliğimizde uzun süre kullanılan bu sistemler üzerinden bilişim teknolojileriyle tanışmış olduk. Üniversitenin Bilgi İşlem Dairesi 1987 yılında alt yapı olanaklarını UPS, jenaratör gibi donatılarla güçlendirerek 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet sunmaya başlamış ve ilk Wide Area Network (BITNET - EARN) bağlantısı UNISYS A9F üzerinden gerçekleştirilmiş olup bu da önemli bir ilerleme niteliğindedir.  Üniversiteye adım attığım 1988’in sonbaharında yurtlarda kaldığımız zamanlarda, mühendislik fakültesi öğrencilerinden duyduklarımızla anlamaya çalıştığımız teknolojiyle, programlama dersleri aldığımız dönemlerde daha yakın temasımız oldu.  Altyapısı ve mevcut donatıları geliştirilerek 1990’lı yıllara girildiğinde IBM 3090/180S sistemi VM/XA SP işletim sistemi ile kurulum sağlanmış ve mevcut sisteme 1 vektör işlemci, 128 MB Bellek, 22.5 GB disk, 135 renksiz IBM ve 15 renkli IBM terminal, 2 adet satır yazıcı ile 2 adet teyp sürücü ve 2 adet yeni kartuş teyp sürücüye eklenmiştir.  Bu bilgilere üniversitenin ilgili sayfalarından (https://bidb.metu.edu.tr/tarihce) ulaşmak mümkündür. Böylesine güzel arşivlemenin yapılmış olması ve kronolojik olarak verilmesi çok güzel ve faydalıdır. Örnek alınması gerekir. Üniversitenin diğer birimlerine de yaygınlaştırılarak kullanıcıların sisteme erişimlerinin sağlanması amacıyla toplam 75 IBM terminalden oluşan 3 terminal odası; Makine Mühendisliği, Fizik ve İnşaat Mühendisliği bölümlerinde hizmete açılmış olup METU-NET (fiber optik bağlantılar) ODTÜ'de bulunan bütün birimlerin network olanaklarından yararlanmasını sağlamak amacı ile kampüse 1990 senesinde döşenmiştir. ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından, internet teknolojilerini kullanan yeni bir ağın tesis edilmesi amacı ile 1991 yılında bir proje başlatılmıştır.  UNISYS U6065 sistemi, HP/9000 817S ve HP-UX işletim sistemi, RISC/6000 System 320 ve AIX işletim sistemi 1992’de kurulup Eylül ayında da X.25 ile Hollanda üzerinden ilk INTERNET bağlantısı gerçekleştirilmiştir. Bir sonraki sene 1993 içerisinde UNISYS U6065 sistemine 16 MB bellek ve 3.9 GB disk, HP 817S sistemine ise 16 MB bellek, 3.9 GB disk eklenerek bu sistemlerde kapasite artırımı sağlanmıştır. İşte o bahar, 64 K'lık kiralık hat (leased line) ile Washington NSFNET (Internet omurga ağı) üzerinden 12 Nisan 1993 günü ODTÜ üzerinden Türkiye’nin gerçek anlamda ilk INTERNET bağlantısı sağlanarak kullanıma açılmış oldu. İki yıl önce başlatılan projenin gerçekleştirilmesi neticesinde Türkiye, ABD - Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ağına TCP/IP protokolü üzerinden ilk kez internet bağlantısı sağlayabilir hale ulaştı.  Ayrıca öğrenci yurtlarında 2 adet PC salonuna Novell ağ işletim sistemi de kurulup hizmete açılmıştır. Tabi ki doğal olarak yeni sistemler devreye sokularak METU-NET genişletme çalışmalarına başlanmış ve hızlı bir değişim sürecine girilmiştir. ODTÜ'nün ardından üniversitelerin başını çektiği internet 1996 yılına gelindiğinde Bilkent, Boğaziçi, Ege ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde de hayata geçirilmiştir. Aynı yıllarda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası da internete erişimi hayata geçirdi ve zaman içerisinde kitlelere yayılmaya başladı.  Ülkemize geliş günü olarak kabul edilen ve internet paydaşlarını bir araya getirerek geçmişten bu güne neler yaşandığını hatırlamak ve hem bugünü hem de geleceği tartışmak için düzenlenen etkinliklerde çok tatlı konulara değinilmektedir. “İnternet'in Türkiye’de 30.Yılı” etkinliği adıyla bu sene 12 – 13 Nisan 2023 tarihlerinde ODTÜ Kültür Merkezinde Türkiye’de İnternet’in 30. yaşına özel olarak düzenlenen “30. Yılında da İnternet Yaşamdır” ana temalı İnternet Haftası Etkinliğini internet.org.tr tarafından yayınlanan YouTube kanalından izlemeye ve dinleme çalıştım. Ufuk açıcı konuşmalar ve güncel tespitlerin yapıldığı değerlendirmeler ile yeni iş fikirleri gibi içeriklerin yer aldığı bir program hazırlanmış. Gayet isabetli bir program olmuş. Türkiye Bilişim Derneği, ODTÜ, Nic.tr ve Linux Kullanıcıları Derneği’nin işbirliği, ilgili odalar ve sivil toplum kuruluşlarının desteği ile yürütülen etkinlik önceki yıllardan süregelen geleneğin devamı niteliğindedir.  Bu programlar için çok emek verdiğini bildiğimiz, Bilkent Üniversitesi’nin değerli öğretim üyelerinden Doç. Dr. Mustafa Akgül hocanın vefat ettiği 2017 yılına kadar ortaya koyduğu çabalar hep hatırımızda olacaktır. Kendisini Yozgat’ta da konuk etmiştik.  Yozgat’ta çalışmaya başladığım 2001 senesinde, o yıllarda kafa yorup hayata geçirmek istediğim pek çok şey vardı. Etkinlik fikrini geliştirip hayata geçirdiğimiz “Yozgat Bilişim Etkinlikleri” için çoğu kez Internet Haftasını seçerdim. Yerelde bir sinerji oluşsun isterdim. Yaptığımız her etkinlik bir “modüler okul” gibiydi. Eğitici, öğretici ve bilgi paylaşımına uygun zeminde yürütülürdü.  O zamanlarda söylendiği ve bugün de yine hepimizin tekrar ifade ettiği şekliyle, tıpkı merhum Doç. Dr. Mustafa Akgün’ün dediği gibi diyoruz: “İnternet Yaşamdır!” Mustafa Böyükata