,, ,
Neslihan Ertekin
Köşe Yazarı
Neslihan Ertekin
 

Zeigarnik Etkisi: Sadece Başlayarak Erteleme Alışkanlığını Nasıl Aşarsınız?

Bazı işler, yapılacaklar listenizde öylece durur. Günler geçer, haftalar geçer, ama siz bir türlü başlayamazsınız. Tanıdık geldi mi? Hepimizin hayatında öyle işler vardır ki, yapılması gerektiğini biliriz ama bir türlü başlamak istemeyiz. Zor gelir, karmaşık görünür ya da sadece gözümüzde büyütürüz. “Sonra yaparım” diye diye günler geçer. Ama işte bu noktada devreye psikolojinin çok ilginç bir bulgusu giriyor: Zeigarnik Etkisi. Bu etki, adını 1920’lerde Viyanalı bir kafede yapılan bir gözlemden alıyor. Psikolog Bluma Zeigarnik, garsonların sadece henüz servis edilmemiş siparişleri hatırladığını, iş tamamlandığında ise sanki o siparişi hiç almamış gibi unuttuklarını fark ediyor. Bu basit gözlem, oldukça derin bir içgörüye dönüşüyor: Zihnimiz, yarım kalan işlere tutunuyor. Zeigarnik, bu fikri laboratuvara taşıyor. Katılımcılara çeşitli görevler veriyor—örneğin bir yapboz çözmek veya boncuk dizmek gibi. Bazılarını görev ortasında durduruyor, bazıları ise görevi tamamlıyor. Sonrasında kim neyi hatırlıyor diye soruyor. Sonuç şaşırtıcı: Yarım kalan işler, tamamlananlardan iki kat daha fazla hatırlanıyor. Peki bu neden önemli? Çünkü bu zihinsel tutunma hali, yani "bitiremediğim bir şey var" hissi, beynimizde bir tür gerginlik yaratıyor. Tam da bu yüzden, bazen gece yatağa uzandığınızda zihninizde hâlâ “yapmadığınız” bir iş dolanıp duruyor. İşte bu, Zeigarnik Etkisinin ta kendisi. Ve bu etkiyi kendi lehimize çevirebiliriz. Sadece Başlayın. Gerisi Gelecek. Zeigarnik Etkisi bize şunu söylüyor: Bir işe başlamadığınız sürece, onu zihinsel olarak dışlayabilir, yok sayabilirsiniz. Ama bir kez başladığınızda, ister 5 dakika ister 5 satır—o iş artık zihninizde yer eder. Ve siz farkında olmadan onu tamamlamak istersiniz. Tıpkı bir dizinin en heyecanlı yerinde bırakıldığında devamını merak etmeniz gibi... Yani, en büyük düşmanınız “başlamak” değil aslında, “başlamamak.” İşi mükemmel yapma baskısını, “hemen bitmeli” stresini bir kenara bırakın. Sadece başlayın. Küçücük bir adım bile, beyninizin kalan kısmını harekete geçirir. Bu konuda The Blue Tree Clinic’ten psikolog Hadassah Lipszyc de benzer bir noktaya parmak basıyor. Zeigarnik Etkisi’nin sadece üretkenliği değil, aynı zamanda ruh sağlığını da  etkilediğini söylüyor. Çünkü tamamlanmamış işler, zamanla zihinsel yük haline geliyor—uykuyu bozuyor, anksiyeteyi artırıyor, tükenmişlik hissini büyütüyor. Ama başladığınızda? İşte o zaman küçük bir kıvılcım oluşuyor: bitirme arzusu, başarı hissi, özgüven. Erteleme Alışkanlığını Tersine Çevirmek Elinizde Kendinizi sürekli erteleyen biri olarak tanımlıyorsanız, bunu değiştirmek için radikal kararlar almanıza gerek yok. Bazen en iyi çözüm, en basit olandır. Bir işin başına oturmak, bir cümle yazmak, bir e-posta taslağı açmak, ilk adımı atmak... İşte bu kadar. Çünkü zihniniz, başladığı şeyi bitirmek isteyecek. Ve siz, fark etmeden bir görev daha tamamlamış olacaksınız. Zeigarnik Etkisi'ni hatırlayın: Başlamadığınız şey sizi strese sokmaz. Ama başladığınız şeyi bitirmemek, zihinsel olarak sizi dürtüklemeye devam eder. O halde bugün, gözünüzde büyüttüğünüz o işi sadece 5 dakika yapmayı deneyin. Kim bilir? Belki de o küçük başlangıç, büyük bir tamamlanmanın ilk adımıdır.  
Ekleme Tarihi: 16 April 2025 - Wednesday

Zeigarnik Etkisi: Sadece Başlayarak Erteleme Alışkanlığını Nasıl Aşarsınız?

Bazı işler, yapılacaklar listenizde öylece durur. Günler geçer, haftalar geçer, ama siz bir türlü başlayamazsınız. Tanıdık geldi mi?

Hepimizin hayatında öyle işler vardır ki, yapılması gerektiğini biliriz ama bir türlü başlamak istemeyiz. Zor gelir, karmaşık görünür ya da sadece gözümüzde büyütürüz. “Sonra yaparım” diye diye günler geçer. Ama işte bu noktada devreye psikolojinin çok ilginç bir bulgusu giriyor: Zeigarnik Etkisi.

Bu etki, adını 1920’lerde Viyanalı bir kafede yapılan bir gözlemden alıyor. Psikolog Bluma Zeigarnik, garsonların sadece henüz servis edilmemiş siparişleri hatırladığını, iş tamamlandığında ise sanki o siparişi hiç almamış gibi unuttuklarını fark ediyor. Bu basit gözlem, oldukça derin bir içgörüye dönüşüyor: Zihnimiz, yarım kalan işlere tutunuyor.

Zeigarnik, bu fikri laboratuvara taşıyor. Katılımcılara çeşitli görevler veriyor—örneğin bir yapboz çözmek veya boncuk dizmek gibi. Bazılarını görev ortasında durduruyor, bazıları ise görevi tamamlıyor. Sonrasında kim neyi hatırlıyor diye soruyor. Sonuç şaşırtıcı: Yarım kalan işler, tamamlananlardan iki kat daha fazla hatırlanıyor.

Peki bu neden önemli?

Çünkü bu zihinsel tutunma hali, yani "bitiremediğim bir şey var" hissi, beynimizde bir tür gerginlik yaratıyor. Tam da bu yüzden, bazen gece yatağa uzandığınızda zihninizde hâlâ “yapmadığınız” bir iş dolanıp duruyor. İşte bu, Zeigarnik Etkisinin ta kendisi.

Ve bu etkiyi kendi lehimize çevirebiliriz.

Sadece Başlayın. Gerisi Gelecek.

Zeigarnik Etkisi bize şunu söylüyor: Bir işe başlamadığınız sürece, onu zihinsel olarak dışlayabilir, yok sayabilirsiniz. Ama bir kez başladığınızda, ister 5 dakika ister 5 satır—o iş artık zihninizde yer eder. Ve siz farkında olmadan onu tamamlamak istersiniz. Tıpkı bir dizinin en heyecanlı yerinde bırakıldığında devamını merak etmeniz gibi...

Yani, en büyük düşmanınız “başlamak” değil aslında, “başlamamak.” İşi mükemmel yapma baskısını, “hemen bitmeli” stresini bir kenara bırakın. Sadece başlayın. Küçücük bir adım bile, beyninizin kalan kısmını harekete geçirir.

Bu konuda The Blue Tree Clinic’ten psikolog Hadassah Lipszyc de benzer bir noktaya parmak basıyor. Zeigarnik Etkisi’nin sadece üretkenliği değil, aynı zamanda ruh sağlığını da  etkilediğini söylüyor. Çünkü tamamlanmamış işler, zamanla zihinsel yük haline geliyor—uykuyu bozuyor, anksiyeteyi artırıyor, tükenmişlik hissini büyütüyor.

Ama başladığınızda? İşte o zaman küçük bir kıvılcım oluşuyor: bitirme arzusu, başarı hissi, özgüven.

Erteleme Alışkanlığını Tersine Çevirmek Elinizde

Kendinizi sürekli erteleyen biri olarak tanımlıyorsanız, bunu değiştirmek için radikal kararlar almanıza gerek yok. Bazen en iyi çözüm, en basit olandır. Bir işin başına oturmak, bir cümle yazmak, bir e-posta taslağı açmak, ilk adımı atmak... İşte bu kadar.

Çünkü zihniniz, başladığı şeyi bitirmek isteyecek. Ve siz, fark etmeden bir görev daha tamamlamış olacaksınız. Zeigarnik Etkisi'ni hatırlayın: Başlamadığınız şey sizi strese sokmaz. Ama başladığınız şeyi bitirmemek, zihinsel olarak sizi dürtüklemeye devam eder.

O halde bugün, gözünüzde büyüttüğünüz o işi sadece 5 dakika yapmayı deneyin.

Kim bilir? Belki de o küçük başlangıç, büyük bir tamamlanmanın ilk adımıdır.

 

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve newsfindy.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.